حامد باختری

مینویسم تا ببینم چه نوشتم

حامد باختری

مینویسم تا ببینم چه نوشتم

محمود طرزی

اففانستان سرزمین عتیقه ها و آثار باستانیست. سرزمین مداحان سیاسی عتیقه پرست. سرزمینی که دانشمندان مغرضش یکشبه میتوانند گنج های افسانوی نهان را اختراع و یا از زیر خاک بیرون آرند و به خورد ملت بدهند. سرزمینی که نخبه نماهانش به این باورند که اگر تاریخی ندارند باید اختراع نمایند. همه ساله نقدینه هنگفت هزینه بزرگداشت و بزرگنمایی این عتیقه ها میشود که بهای آنرا باید ملت فقیر بپردازد. یکی از این عتیقه های زیر خاک رفته و دوباره بیرون درآورده شده و با رنگ و روغن اندیشه های شئونیستی قومی مزین شده, محمود طرزی پدر ژورنالیسم افغانستان است. محمود طرزی متولد 1865 قره باغ غزنی و متوفی 1933 در استانبول ترکیه بود. وی از شاگردان دانشمند شهیر سیدجمال الدین اسد آبادی معروف به افغانی بوده و از جمله موسسین جنبش مشروطه خواهان در زمان زمامداری امان الله خان محسوب میشود. محمود طرزی دانشمند مدبری بود که از جور و ستم خروس قبیله بارکزی (عبدالرحمن خان) آبا و اجدادش از وطن گسیختند و آواره اقصای عالم گردیدند. پدر بزرگش در ایران, پدرش در دمشق و خودش در ترکیه دفن هستند. محمود طرزی در دربار عثمانی هم از مقام و منزلت والای برخوردار بود تا اینکه پروردگار عالم به وی دختران حسین و جمیل اعطاء نمود که به عقد و نکاح پسران سراج الدوله درآورد و نقطه پایانی به تبعید خویش داد. محمود دانش آموخته خارج بود که جای بسی مسرت و خوشیست, چه اگر در کشور میبود مانند اجدادش به جای قلم از نوک تلوارش خون میچکید*. یکی از خلاقیت های محمود طرزی نشر و انتشار روزنامه سراج الاخبار بود. طرزی از حمایت و پشتوانه دربار برخوردار بود. این روزنامه بزرگترین ارمغان به جامعه آنزمانی و آنچنانی افغانستان بود. " او را پدر ژورنالیسم افغانستان میدانند چون جزء او دیگر کسی نتوانست کار های فرهنگی به این وسعت انجام دهد. سراج الاخبار تحت سردبیری طرزی از نوگرایی و ناسیونالیزم حمایت میکرد و عهده دار آموزش سیاسی و اجتماعی طبقه حاکم افغانستان بود *". از طرزی به عنوان سیاست مدار قابل و تاثیر گذار در سیاست داخلی و خارجی نیز یاد میشود. ولی طرزی مانند ماکیاولی به شهریارش و شهریار زادگانش اندرز جفا و ستم میداد و خط فکری آنها را تعیین مینمود.

 اکثریت ما به این عقیده هستیم که طرزی پدرژورنالیسم است وسراج الاخبار هم از کارهای خلاق وی. ولی حقیقت اینست که سراج الاخبار در سال 1906 تحت مدیریت مولوی عبدالرووف قندهاری آغاز به کار نمود ولی یکسال بعد توقیف شد. و طرزی بعد از خویشاوندی با دولت عالیه, جواز نشر دوباره آنرا در سال 1911 بدست آورد**. همچنان سراج الاخبار نخستین روزنامه پیشگام در افغانستان آنروز نیست. نخستین روزنامه شمس النهار بود که در سال 1873 در زمان امیر شیرعلی خان, امیر روشن ضمیر وتجدد پسند وعاری از تعصبات کور آغاز به کار نموده بود. پس طرزی را نمیتوان پدر ژورنالیسم لقب داد و سراج الاخبار هم نخستین روزنامه نیست. البته طرزی را میتوان نخستین آتش افروز رویارویی زبانی و قومی در مطبوعات دانست. چون وی برای نخستین بار زبان فارسی را زبان بیگانه خطاب نمود و زبان پشتو را زبان اصیل و ملی. و این نزاع زبانی و قومی را وی تیوریزه نمود. وی را میتوان پدر فاشیسم افغانستان/ یا ماکیاولی افغانی خطاب کرد. چون نوچه فاشیستان بعدی وی را الگو قرار دادند.